New optical options in the management of myopia in children

Prof. dr hab. n. med. AndrzejGrzybowski

Kierownik Katedry Okulistyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn Kierownik Instytutu Okulistycznych Badań Naukowych, Fundacja Okulistyka 21, Poznań

Streszczenie

Krótkowzroczność dziecięca stanowi jedno z największych wyzwań współczesnej okulistyki, a jej narastająca częstość wymaga skutecznych metod kontroli. Najnowszy raport International Myopia Institute (IMI 2025) podsumowuje aktualny stan wiedzy dotyczący interwencji optycznych, farmakologicznych i środowiskowych, wskazując na rosnącą rolę innowacyjnych technologii soczewek. W ostatnich latach szczególne znaczenie zyskały soczewki okularowe wykorzystujące zasadę obwodowego rozogniskowania (np. DIMS, HALT), które w badaniach azjatyckich redukowały progresję krótkowzroczności i wydłużenie długości osiowej (AL) gałki ocznej o ok. 60% w ciągu 2 lat, jednak w populacjach europejskich skuteczność ta była niższa.

W artykule przedstawiono wyniki dwóch europejskich badań randomizowanych z użyciem soczewek MPDL (MioExpert), stosujących asymetryczne obwodowe rozogniskowanie krótkowzroczne. W badaniu 12-miesięcznym progresja ekwiwalentu sferycznego (SE, spherical equivalent) w grupie MPDL była istotnie mniejsza niż w grupie soczewek jednoogniskowych (-0,00 ± 0,31 D vs -0,25 ± 0,32 D), a wydłużenie długości osiowej ograniczono o 37,3%. W badaniu 24-miesięcznym uzyskano redukcję progresji SE o 52% (-0,35 D vs -0,73 D) i AL o 39% (0,27 mm vs 0,44 mm). Oba badania potwierdziły bezpieczeństwo i wysoką tolerancję MPDL.

Porównanie z innymi metodami wskazuje, że skuteczność soczewek MPDL jest zbliżona do soczewek DIMS i Stellest, nieco wyższa niż CARE, a znacznie lepsza niż technologii DOT. W zestawieniu z atropiną o niskim stężeniu (0,01–0,05%) MPDL charakteryzują się podobną skutecznością przy braku działań ubocznych. Autor podkreśla, że mimo obiecujących wyników, bezpośrednie porównania między badaniami są ograniczone ze względu na różnice populacyjne, metodologiczne i środowiskowe.

Wnioski potwierdzają, że soczewki MPDL stanowią bezpieczną, skuteczną i dobrze akceptowaną opcję kontroli progresji krótkowzroczności w Europie, a ich wprowadzenie wpisuje się w globalną strategię przeciwdziałania epidemii myopii.

Słowa kluczowe: krótkowzroczność, dzieci, soczewki okularowe, MPDL, kontrola progresji, DIMS, HALT, atropina, interwencje optyczne

Abstract

Childhood myopia is one of the most pressing challenges in modern ophthalmology, with a rapidly increasing prevalence that calls for effective control strategies. The latest International Myopia Institute (IMI 2025) report summarizes current evidence on optical, pharmacological, and behavioral interventions, highlighting the growing role of innovative lens technologies. Spectacle lenses based on peripheral defocus, such as DIMS and HALT, have demonstrated around 60% reduction in myopia progression and axial elongation in Asian populations over 2 years, although efficacy in European cohorts has been lower.

This article presents results from two randomized clinical trials in Europe evaluating MPDL (MioExpert) lenses, which use asymmetric myopic peripheral defocus. In the 12-month trial, SE progression was significantly lower with MPDL compared to single-vision lenses (-0.00 ± 0.31 D vs -0.25 ± 0.32 D), with a 37.3% reduction in axial elongation. In the 24-month study, MPDL achieved a 52% reduction in SE progression (-0.35 D vs -0.73 D) and a 39% reduction in axial elongation (0.27 mm vs 0.44 mm). Both studies confirmed safety and high tolerance.

Compared with other modalities, MPDL efficacy is similar to DIMS and Stellest, higher than CARE, and substantially greater than DOT technology. Relative to low-dose atropine (0.01–0.05%), MPDL shows comparable effectiveness without side effects such as photophobia or accommodation issues. The author emphasizes that direct comparisons across trials should be interpreted cautiously due to differences in populations, study designs, and environmental factors.

In conclusion, MPDL lenses represent a safe, effective, and wellaccepted strategy for controlling myopia progression in children in Europe, aligning with global efforts to combat the myopia epidemic.

Keywords: myopia, children, spectacle lenses, MPDL, progression control, DIMS, HALT, atropine, optical interventions

Niedawno opublikowany raport Międzynarodowego Instytutu ds. Krótkowzroczności (IMI, International Myopia Institute) z 2025 r. [1], poświęcony interwencjom hamującym progresję krótkowzroczności, to najnowsze podsumowanie stanu wiedzy na temat skuteczności, bezpieczeństwa i praktycznych implikacji różnych metod terapeutycznych. Dokument ten ma szczególne znaczenie wobec globalnej epidemii krótkowzroczności, która według prognoz do 2050 r. obejmie niemal połowę populacji świata, z czego 10% będzie cierpiało na wysoką krótkowzroczność, wiążącą się z ryzykiem ciężkich powikłań okulistycznych. Celem raportu jest krytyczna ocena aktualnie dostępnych interwencji – optycznych, farmakologicznych, środowiskowych i chirurgicznych – z uwzględnieniem ich efektywności mierzonej redukcją progresji refrakcji oraz spowolnieniem wydłużania długości osiowej (AL, axial length) gałki ocznej. Polską wersję raportu można przeczytać na polskiej edycji platformy European Myopia Network – https://myopianetwork.eu/pl.

Najlepiej udokumentowane dane dotyczą interwencji optycznych, obejmujących zarówno okulary, jak i soczewki kontaktowe, oraz terapii światłem czerwonym o niskiej intensywności. W przypadku soczewek okularowych, największą uwagę zwróciły w ostatnich latach technologie oparte na zasadzie obwodowego rozogniskowania, takie jak DIMS oraz HALT. Randomizowane badania kliniczne wykazały, że te soczewki redukują progresję SE oraz AL o ok. 60% w okresie 2 lat, w porównaniu z soczewkami jednoogniskowymi. [1, 2] W badaniach europejskich efektywność była jednak znacznie niższa niż w populacjach azjatyckich. Raport IMI 2025 [1] zwraca uwagę, że nowe konstrukcje soczewek, takie jak MPDL (MioExpert) czy CARE (MyoCare), wykazują zbliżoną skuteczność w granicach 35–50% redukcji progresji, przy wysokim komforcie noszenia i dobrej akceptacji pacjentów. Dlatego przedmiotem tego artykułu będzie analiza wyników badań soczewek MPDL (MioExpert), dostępnych już w Polsce. Obecna wiedza na temat tych soczewek oparta jest na 2 opublikowanych randomizowanych badaniach klinicznych: 24i 24-miesięcznym. [3, 4].

Zostaną one tu przedstawione i omówione.

Pierwsze badanie miało na celu ocenę 12-miesięcznej skuteczności nowego typu soczewek okularowych wykorzystujących asymetryczne, obwodowe rozogniskowanie krótkowzroczne (MPDL, myopicperipheral defocus lens) w spowalnianiu progresji myopii w populacji dzieci hiszpańskich [3]. Wyniki porównano z grupą kontrolną noszącą standardowe soczewki jednoogniskowe (SVL, standard vision lenses).

Przeprowadzono prospektywne, randomizowane, podwójnie zaślepione badanie kliniczne (RCT, randomizedcontrolledtrial) w klinice Novovision w Madrycie.

• Uczestnicy: 100 dzieci w wieku 5–12 lat (średnia ~10,8 roku). Kryteria włączenia obejmowały m.in. krótkowzroczność ≤-0,50 D, astygmatyzm <1,50 D, anizometropię <1,50 D i skorygowaną ostrość wzroku ≥20/20. Wykluczano dzieci leczone wcześniej z powodu myopii, z chorobami oczu lub ogólnoustrojowymi.
• Grupy: 46 dzieci w grupie MPDL i 46 w grupie SVL. Ostatecznie analizowano 83 uczestników (9 nie ukończyło badania).
• SoczewkiMPDL: centralna strefa korekcji (7 mm) otoczona strefami rozogniskowania asymetrycznego (+1,50 D nosowo, +1,80 D skroniowo, +2,00 D dolnie). Produkowane w technologii FreeForm z powłoką antyrefleksyjną.
• Procedury pomiarowe: refrakcja obiektywna (po cykloplegii), biometria (długość osiowa oka – AL), badanie widzenia obuocznego, kwestionariusze komfortu. Pomiary wykonywano na początku, po 6 i 12 miesiącach.

Badanie zarejestrowano w ClinicalTrials.gov (NCT05250206), a protokół zatwierdziła komisja bioetyczna.

Wyniki

• Populacja badana: średni wiek 10,81 lat; 59% dziewczynek. Początkowy SE: -2,63 ± 1,28 D (MPDL) vs -2,01 ± 1,03 D (SVL). Początkowa długość osiowa: 24,17 ± 0,91 mm (MPDL) vs 23,98 ± 0,82 mm (SVL).
• Progresja SE:
  • po 6 miesiącach: -0,07 ± 0,22 D (MPDL) vs -0,09 ± 0,27 D (SVL), różnica istotna (p = 0,0034).
  • po 12 miesiącach: brak istotnego pogorszenia w grupie MPDL (-0,00 ± 0,31 D) w porównaniu z wyraźną progresją w SVL (-0,25 ± 0,32 D), p = 0,0005.
  • Wydłużenie AL:
  • po 6 miesiącach: 0,06 ± 0,09 mm (MPDL) vs 0,12 ± 0,11 mm (SVL), p = 0,018.
  • po 12 miesiącach: 0,14 ± 0,14 mm (MPDL) vs 0,23 ± 0,15 mm (SVL), p = 0,014.
• Relatywna redukcja wzrostu AL:
  • 46,9% po 6 miesiącach,
  • 37,3% po 12 miesiącach (p = 0,012).
• Czynniki: płeć, rodzinna historia krótkowzroczności, czas na świeżym powietrzu, praca przy komputerze czy liczba godzin snu nie miały istotnego wpływu. Jedynym czynnikiem modyfikującym tempo progresji był wiek – młodsze dzieci wykazywały szybsze wydłużanie AL.
• Tolerancjaibezpieczeństwo: okulary były dobrze akceptowane, nie odnotowano istotnych działań niepożądanych.

Dyskusja

Wyniki wskazują, że soczewki MPDL skutecznie spowalniają progresję krótkowzroczności u dzieci hiszpańskich. Choć efekt był mniejszy niż w niektórych populacjach azjatyckich stosujących soczewki DIMS, HALT czy CARE, pozostaje on klinicznie istotny (redukcja AL o 0,09 mm względem SVL po roku). Różnice między populacjami mogą wynikać z czynników etnicznych, wieku uczestników i odmiennej konstrukcji soczewek.

Badanie jest pierwszym randomizowanym, podwójnie zaślepionym RCT w Europie, oceniającym skuteczność asymetrycznych soczewek MPDL u dzieci. Wyniki wpisują się w globalny trend poszukiwania efektywnych, nieinwazyjnych metod kontroli myopii. W porównaniu z farmakoterapią (np. atropiną) czy soczewkami kontaktowymi, okulary są łatwiejsze do stosowania, tańsze i pozbawione ryzyka infekcji.

Wnioski

• Soczewki MPDL istotnie redukują progresję myopii u dzieci w wieku szkolnym w Hiszpanii.
• Po 12 miesiącach uzyskano zmniejszenie bezwzględnego wydłużenia AL o 39% i względnego o 37,3% w porównaniu z soczewkami jednoogniskowymi.
• MPDL są bezpieczne, dobrze tolerowane i mogą stanowić ważną opcję w terapii kontroli krótkowzroczności w Europie.

Badanie 24-miesięczne [4]

Badanie zostało przeprowadzone w ośrodku klinicznym w Hiszpanii, w formie randomizowanego, kontrolowanego badania klinicznego (RCT). Do badania włączono dzieci w wieku od 5 do 12 lat z krótkowzrocznością początkową w zakresie od -0,50 D do ok. -6,00 D, astygmatyzmem mniejszym niż 1,50 D oraz z prawidłową ostrością wzroku skorygowaną do co najmniej 1,0 (20/20). Losowo przydzielono uczestników do 2 grup: grupa eksperymentalna otrzymała soczewki MPDL, natomiast grupa kontrolna – standardowe soczewki jednoogniskowe (SVL). Łącznie do badania włączono ponad 90 dzieci, z których ostateczną analizę po 24 miesiącach przeprowadzono u 83 uczestników, uwzględniając spadki w obserwacji.

Wyniki

Po 24 miesiącach obserwacji uzyskano istotne różnice pomiędzy grupą MPDL a grupą kontrolną SVL, zarówno w zakresie progresji refrakcji, jak i w wydłużeniu długości osiowej gałki ocznej. Średnia progresja SE w grupie MPDL wyniosła ok. -0,35 ± 0,38 D, podczas gdy w grupie kontrolnej -0,73 ± 0,41 D. Oznacza to redukcję progresji o blisko 52% (p < 0,001). W przypadku długości osiowej średni przyrost w grupie MPDL wyniósł 0,27 ± 0,14 mm, natomiast w grupie SVL – 0,44 ± 0,18 mm. Redukcja przyrostu długości osiowej wyniosła 39% (p < 0,001).

Analizy podgrup wykazały, że największe korzyści z noszenia soczewek MPDL odniosły dzieci młodsze (5–8 lat), które w grupie kontrolnej wykazywały najszybszą progresję. Nie stwierdzono istotnego wpływu płci, czasu spędzanego na świeżym powietrzu, pracy przy komputerze czy wywiadu rodzinnego w kierunku krótkowzroczności. Soczewki były dobrze tolerowane, nie zgłoszono poważnych działań niepożądanych, a komfort użytkowania oceniono jako wysoki.

Porównanie z innymi metodami kontroli krótkowzroczności

Wyniki badania MioExpert są porównywalne z efektami uzyskiwanymi w badaniach nad innymi soczewkami działającymi na zasadzie obwodowego rozogniskowania. W badaniach nad soczewkami DIMS (MiYOSMART) uzyskano redukcję progresji SE o ok. 59% i przyrostu AL o 60% po 2 latach. Soczewki Stellest (HALT) wykazały podobną skuteczność, z redukcją ok. 52% w progresji AL. Soczewki CARE (MyoCare) osiągały nieco niższe wartości redukcji, rzędu 35–45%, jednak były dobrze tolerowane. Z kolei technologia DOT (SightGlass Vision), oparta na modulacji kontrastu siatkówki, osiągnęła redukcję progresji na poziomie 20–30%. W porównaniu z atropiną w niskich stężeniach (0,01–0,05%), której skuteczność wynosi 40–60%, soczewki MPDL wypadają równie korzystnie, przy czym nie mają działań niepożądanych, takich jak światłowstręt czy zaburzenia akomodacji.

Dyskusja

Badanie potwierdza, że soczewki MPDL są skuteczną i bezpieczną metodą kontroli progresji krótkowzroczności u dzieci w wieku szkolnym. Efektywność ich działania jest porównywalna z innymi technologiami dostępnymi obecnie na rynku, przy zachowaniu wysokiego komfortu noszenia. Ograniczeniem badania była stosunkowo niewielka liczebność grupy oraz ograniczenie do populacji hiszpańskiej, co utrudnia pełną ekstrapolację wyników na inne populacje.

Wnioski

Soczewki MPDL redukują progresję krótkowzroczności o ponad 50% w zakresie SE oraz o blisko 40% w zakresie wydłużenia długości osiowej gałki ocznej w porównaniu ze standardowymi soczewkami jednoogniskowymi w okresie 24 miesięcy. Są dobrze tolerowane i mogą być istotną opcją terapeutyczną w Europie. W porównaniu z podawaniem atropiny i stosowaniem innych metod optycznych wypadają konkurencyjnie, przy braku działań ubocznych. Stanowią obiecującą technologię, która może odegrać ważną rolę w globalnych strategiach kontroli epidemii krótkowzroczności (Ryc. 1).

Trzeba tu również wskazać zastrzeżenie metodologiczne: nie należy porównywać „wprost” danych z różnych badań klinicznych RCT. Poszczególne badania kliniczne reprezentują bowiem różnice w następującym zakresie:

• wiek rozpoczęcia terapii,
• pochodzenie etniczne i środowisko (czas spędzany na dworze, etc.),
• definicje i technika pomiaru (biometria, cykloplegia, protokół),
• czas i jakość noszenia (compliance),
• sezonowość.

To sprawia, że procenty redukcji i wartości mm/D na rok nie są ściśle wymienne między badaniami. Dlatego najbardziej uczciwym sposobem prezentacji jest zakres efektów (dla danej technologii oraz odniesienie do danej populacji i protokołu.

Należy też pamiętać, ze uzupełnieniem terapii optycznych i farmakologicznych są interwencje środowiskowe i behawioralne. Najbardziej przekonujące dane dotyczą roli ekspozycji na światło dzienne. W badaniach populacyjnych wykazano, że każda dodatkowa godzina spędzona na zewnątrz dziennie zmniejsza ryzyko wystąpienia krótkowzroczności o ok. 2%. W randomizowanym badaniu w Chinach dodanie 40 min zajęć na świeżym powietrzu w szkole skutkowało istotnym zmniejszeniem częstości nowych przypadków krótkowzroczności. Mechanizm ochronny wiąże się prawdopodobnie ze zwiększonym oświetleniem i stymulacją wydzielania dopaminy w siatkówce. Dodatkowo zaleca się ograniczenie czasu spędzanego na pracy z bliska, szczególnie przy urządzeniach elektronicznych, choć dowody naukowe w tym zakresie są mniej jednoznaczne.

Raport IMI 2025 kładzie nacisk na konieczność holistycznego podejścia do kontroli krótkowzroczności, łączącego różne interwencje w zależności od wieku dziecka, tempa progresji, wywiadu rodzinnego oraz warunków środowiskowych. Podkreślono, że skuteczna strategia powinna obejmować zarówno elementy optyczne i farmakologiczne, jak i modyfikację stylu życia. Zwrócono również uwagę na potrzebę standaryzacji badań klinicznych, w tym długości obserwacji, definicji punktów końcowych i metod pomiarowych, co pozwoli na lepsze porównywanie wyników między różnymi technologiami. Podsumowując, najskuteczniejszymi obecnie metodami kontroli progresji krótkowzroczności pozostają soczewki ortokorekcyjne, soczewki okularowe oparte na obwodowym rozogniskowaniu oraz atropina w niskich stężeniach. Wszystkie te interwencje wykazują środowiskowe, takie jak zwiększona ekspozycja na światło dzienne, pełnią istotną rolę profilaktyczną i wspierającą. Nowe technologie, takie jak soczewki MPDL czy terapie świetlne, otwierają dodatkowe perspektywy.

Ryc.1.Porównanie technologii okularowych do kontroli krótkowzroczności redukcję progresji w zakresie 40–60%, przy akceptowalnym profilu bezpieczeństwa. Interwencje

Przegląd Okulistyczny nr 3/2025

Polecane piśmiennictwo:

1. Bullimore M.A., Saunders K.J., Baraas R.C., Berntsen D.A. i wsp.: IMI-interventions for controlling myopia onset and progression 2025. Invest. Ophthalmol. Vis. Sci. 2025 Sep 2; 66(12): 39. doi: 10.1167/iovs.66.12.39.
2. Eppenberger L.S., Grzybowski A., Schmetterer L., Ang. M.: Myopia control: are we ready for an evidence based approach? Ophthalmol. Ther. 2024 Jun; 13(6): 1453-1477.
3. Sánchez-Tena M.Á., Cleva J.M., Villa-Collar C., Álvarez M. i wsp.: Effectiveness of a spectacle lens with a specific asymmetric myopic peripheral defocus: 12-month results in a spanish population. Children (Basel). 2024 Feb 1; 11(2): 177.
4. Martinez-Perez C., Sánchez-Tena M.Á., Cleva J.M., Villa-Collar C. i wsp.: Efficacy of asymmetric myopic peripheral defocus lenses in spanish children: 24-month randomized clinical trial Results. Children (Basel). 2025 Feb 6; 12(2): 191.