Zaloguj się | Załóż konto
Slide 1 jFlow Plus
Wykłady z okulistyki
Program edukacyjny
czytaj więcej
  • Prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło

    Prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło

    Współczesne metody neuroprotekcji w jaskrze

  • Mgr Michalina Kątowska Klinika Okulistyczna Optegra

    Mgr Michalina Kątowska Klinika Okulistyczna Optegra

    Chirurgia Refrakcyjna V. Łączenie procedur chirurgii refrakcyjnej w korekcji anizometropii

  • Prof. Andrzej Grzybowski

    Prof. Andrzej Grzybowski

    Sztuczna Inteligencja w okulistyce 2023


Doszklistkowe zastosowanie sirolimusu w leczeniu nieinfekcyjnego zapalenia błony naczyniowej – faza III badania 1 SAKURA


Badanie SAKURA (Sirolimus Study Assessing Double-masKed Uveitis tReAtment) jest wieloośrodkowym, randomizowanym, podwójnie zaślepionym badaniem prowadzonym w Unii Europejskiej, Stanach Zjednoczonych, Izraelu, Indiach, Japonii i Ameryce Południowej. Badanie to ma na celu ocenę skuteczności i bezpieczeństwa stosowania doszklistkowego sirolimusu u pacjentów z nieinfekcyjnym zapaleniem tylnego odcinka błony naczyniowej. W Badaniu 1 badano pacjentów zakwalifikowanych do 31 marca 2013. W Badaniu 2 natomiast pacjentów zakwalifikowanych po tym terminie. W listopadowym numerze miesięcznika „Ophthalmology” opublikowano wyniki Badania 1.


       Do badania kwalifikowano dorosłych pacjentów z rozpoznanym zapaleniem tylnego odcinka błony naczyniowej (tj. zapalenie części tylnej, pośredniej lub panuveitis), które definiowano jako przymglenie ciała szklistego (ang. vitreus haze, VH) oceniane na >1+. Najlepsza skorygowana ostrość wzroku (ang. best corrected vision acuity, BCVA) w oku badanym wynosiła ≥19 na tablicach ETDRS (≥20/400 Snellen).

 

Kryteriami wyłączającymi były aktywne infekcyjne zapalenie błony naczyniowej, pierwotnie rozpoznane zapalenie części przedniej błony naczyniowej, niekontrolowana jaskra, steroidy podane doszklistkowo lub pod torebkę Tenona w 90 dniach poprzedzających badanie oraz przebyta witrektomia. Leki immunosupresyjne i biologiczne musiały być odstawione co najmniej 30 dni przed rozpoczęciem badania. Pacjenci, którzy stosowali steroidy w momencie rozpoczęcia badania, mogli kontynuować ich przyjmowanie, jednakże ich dawki redukowano od dnia 1 zgodnie z ustalonym protokołem. Do badania zakwalifikowano łącznie 346 oczu.


            Pacjenci zostali w sposób losowy przydzieleni do 3 grup, otrzymujących odpowiednio 44, 440 lub 880 µg sirolimusu w iniekcji doszklistkowej w dniach: 1., 60. i 120. Pierwotnym punktem końcowym był spadek VH do 0 oceniany po pięciu miesiącach. W grupach pacjentów, u których zastosowano lek w dawkach 440 mg i 880 mg, kryterium pierwotnego punktu końcowego spełniło odpowiednio 22,8% i 16,4% pacjentów, natomiast w grupie kontrolnej, przyjmującej 44 mg – 10,3%. Wtórnym punktem końcowym był spadek VH do 0 lub 0,5+ lub powodzenie w redukcji dawki sterydu lub zmiany BCVA. Spadek VH do 0 lub 0,5+ obserwowano u 52,6% pacjentów z grupy przyjmującej 440 mg, 43,1% z grupy przyjmującej 880 mg i 35% z grupy przyjmującej 44 mg sirolimusu. We wszystkich grupach BCVA nie uległa pogorszeniu – u 80,4%, 80% i 79% pacjentów z grup przyjmujących odpowiednio 440 mg, 880 mg i 44 mg sirolimusu BCVA utrzymywała się na tym samym lub wyższym poziomie po 5 miesiącach badania.


            Najczęstszymi ocznymi działaniami niepożądanymi były iridocyclitis, zaćma oraz wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego. Poważnymi działaniami niepożądanymi potencjalnie związanymi z lekiem były jałowe zapalenie wnętrza gałki ocznej oraz obecność osadu leku w osi widzenia, których częstość w grupach stosujących 440 mg, 880 mg i 44 mg wynosiła odpowiednio 0%, 0,9% i 3,4% oraz 0,9%, 1,8% i 1,7%.


            Badanie wykazało skuteczność sirolimusu stosowanego doszklistkowo w dawce 440 mg w redukowaniu stanu zapalnego i zapobieganiu pogorszeniu BCVA, a jego stosowanie umożliwiało redukcję dawki sterydów u pacjentów z nieinfekcyjnym zapaleniem tylnej części błony naczyniowej. Jednocześnie przy niskiej częstości działań niepożądanych lek okazał się bezpieczny w badanej grupie pacjentów.

 

Źródło: Nguyen Q.D. et al.: Intravitreal Sirolimus for Noninfectious Uveitis: A Phase III Sirolimus Study Assessing Double-masKed Uveitis TReAtment (SAKURA). Ophthalmology. 2016 Nov; 123 (11): 2413–2423.

 

 

 

Wpływ przewlekłego stosowania analogów prostaglandyn na biomechaniczne właściwości rogówki u pacjentów z jaskrą pierwotną otwartego kąta

 

Biomechaniczne właściwości rogówki, takie jak:

-  histereza rogówkowa (ang. corneal hysteresis, CH),

-  wskaźnik oporu rogówki (ang. corneal resistance factor, CRF),

-  centralna grubość rogówki (ang. central corneal thickness, CCT),

to parametry wpływające na pomiary ciśnienia wewnątrzgałkowego z zastosowaniem aplanatu Goldmana. Grupa badaczy z Montrealu przeprowadziła badanie mające na celu ocenę wpływu przewlekłego stosowania analogów prostaglandyn na wymienione właściwości rogówki.

 

            Do badania zakwalifikowano 70 oczu 35 pacjentów z jaskrą pierwotną otwartego kąta stosujących analogi prostaglandyn w monoterapii z dobrą kontrolą ciśnienia wewnątrzgałkowego bez istotnych obciążeń rogówkowych i niestosujących leków systemowych, które mogłyby wpływać na badane parametry. Badanie obejmowało 3 wizyty zaplanowane co 6 tygodni. W trakcie każdej wizyty oceniano biomechaniczne właściwości rogówki z wykorzystaniem analizatora biomechaniki rogówki z tonometrem bezkontaktowym Reicherta (ang. ocular response analyser, ORA) oraz ciśnienie wewnątrzgałkowe i CCT. Podczas pierwszej wizyty pacjentów proszono o zaprzestanie stosowania leku w lepszym oku (grupa badana) i kontynuowanie leczenia w drugim oku (grupa kontrolna). Lek włączano ponownie po drugiej wizycie.

 

            Ciśnienie wewnątrzgałkowe mierzono z wykorzystaniem aplanatu Goldmana - standardowe ciśnienie wewnątrzgałkowe; oraz ORA – rogówkowo skompensowane ciśnienie wewnątrzgałkowe. Odejmując wartości zmierzone aplanatem Goldmana od wartości zmierzonych z wykorzystaniem ORA liczono wartość błędu pomiaru aplanatem Goldmana.

 

            We wszystkich badanych oczach wykazano wzrost CH, CRF i CCT (p < 0,0001) po 6 tygodniach od ostawienia leku. Błędy pomiaru aplanatem Goldmana w momencie rozpoczęcia badania były podobne w obu grupach. Po 6 tygodniach obserwowano spadek wartości błędu pomiaru aplanatem Goldmana w oczach badanych o średnią wartość 3,2 ±0,6 mm Hg (p < 0,0001). Jednocześnie nie obserwowano zmian wartości błędu pomiaru aplanatem Goldmana w oczach kontrolnych. Opisywane zmiany w wartościach badanych parametrów ustępowały po ponownym włączeniu leku.

 

            W badaniu wykazano odwracalny wpływ analogów prostaglandyn na właściwości rogówki, wpływające na pomiar ciśnienia wewnątrzgałkowego aplanatem Goldmana. Zmiany badanych parametrów prowadzą do niedoszacowania ciśnienia wewnątrzgałkowego u pacjentów przewlekle stosujących analogi prostaglandyn w leczeniu jaskry pierwotnej otwartego kąta. Wiedza płynąca z badania może być istotna przy ocenie skuteczności leczenia przeciwjaskrowego tą grupą leków.

 

Źródło: Meda R. et al.: The impact of chronic use of prostaglandin analogues on the biomechanical properties of the cornea in patients with primary open-angle glaucoma. Br J Ophthalmol. 2017 Feb; 101 (2): 120–125.

 

 

 

Dobowy profil ambulatoryjnego ciśnienia tętniczego u pacjentów zakrzepem żyły siatkówki


Celem badania była ocena dobowego profilu ambulatoryjnego ciśnienia tętniczego metodą ABPM (ang. ambulatory blood pressure monitoring, tzw. holter ciśnieniowy) u pacjentów z rozpoznanym zakrzepem żyły siatkówki (CRVO, BRVO) ze szczególnym uwzględnieniem nadciśnienia ukrytego i nocnego.


            Do badania zakwalifikowano 22 pacjentów z zakrzepem żyły siatkówki rozpoznanym w Oddziale Okulistyki Uniwersytetu Karoliny Północnej. Z grupy badanej wykluczono pacjentów młodszych niż 45 lat w momencie rozpoznania oraz pacjentów z rozpoznaną koagulopatią. Do grupy kontrolnej włączono 20 pacjentów bez potwierdzonych klinicznie chorób oczu z bazy danych wcześniej wykonywanego badania, u których wykonywano dobowy pomiar ciśnienia tętniczego metodą ABPM w celu wykrycia ukrytego nadciśnienia tętniczego.


            W grupie badanej wykonywano dobowy pomiar ciśnienia tętniczego metodą ABPM z pomiarami co 30 minut w godzinach od 6 do 22 oraz co godzinę w godzinach od 22 do 6. Uczestnicy badania byli proszeni o prowadzenie dziennika aktywności w czasie trwania badania. Ukryte nadciśnienie tętnicze definiowano jako prawidłowe ciśnienie tętnicze w pomiarze w gabinecie (<140/90 mm Hg) z podwyższonym ciśnieniem porannym (skurczowe ≥135 mm Hg lub rozkurczowe ≥85 mm Hg) lub podwyższonym ciśnieniem w godzinach nocnych (skurczowe ≥120 mm Hg lub rozkurczowe ≥70 mm Hg). Nocne nadciśnienie tętnicze definiowano jako ciśnienie skurczowe ≥120 mm Hg lub rozkurczowe ≥ 70 mm Hg w trakcie snu. Zaburzony nocny spadek ciśnienia tętniczego (ang. non dipper) definiowano jako spadek wartości ciśnienia tętniczego w nocy o ≤10%.

 

Średnie 24-godzinne ciśnienie tętnicze wynosiło:

- w grupie badanej – 144/79 mm Hg,

- natomiast w grupie kontrolnej 136/77 mm Hg.

 

Średni spadek ciśnienia skurczowego wyniósł:

-  w grupie badanej – 6,1%,

-  a w grupie kontrolnej 11,9% (p = 0,004).

 

Po dopasowaniu pacjentów z uwzględnieniem następujących czynników:

-  rasy,

-  palenia papierosów,

-  cukrzycy,

-  rozpoznanego nadciśnienia tętniczego,

wykazano, że w grupie badanej 84,4% pacjentów zaliczało się do typu non-dipper, podczas gdy w grupie kontrolnej odsetek ten wyniósł 45,2% (p = 0,026). 71 % pacjentów z RVO miało ukryte nadciśnienie tętnicze. U 85% pacjentów z grupy badanej i 65% pacjentów z grupy kontrolnej rozpoznano nocne nadciśnienie tętnicze. Zwracano uwagę, że wśród wszystkich pacjentów z nocnym nadciśnieniem zaledwie 5% pacjentów z grupy badanej wykazywało prawidłowy spadek ciśnienia tętniczego w godzinach nocnych, a w grupie kontrolnej odsetek ten wynosił 38%.


            Badania wykazały, że zaburzony spadek ciśnienia tętniczego w nocy jest silny czynnikiem predykcyjnym chorób sercowo-naczyniowych i udaru. Na podstawie otrzymanych wyników autorzy sugerują, że dobowe monitorowanie ciśnienia tętniczego u pacjentów z zakrzepem żył siatkówki może być wykorzystywane do wykrycia pacjentów z niewystarczająco kontrolowanym nadciśnieniem tętniczym. Wyłonieni w ten sposób pacjenci mogliby odnieść korzyść z modyfikacji leczenia hipotensyjnego poprzez obniżenie chorobowości i śmiertelności z powodu chorób sercowo-naczyniowych.

 

Źródło: Rao V.N., Ulrich J.N., Viera A.J. et al.: Ambulatory Blood Pressure Patterns In Patients With Retinal Vein Occlusion. Retina. 2016 Dec; 36 (12): 2304–2310.

 

 

 

Implant doszklistkowy w leczeniu pooperacyjnego obrzęku plamki


Obrzęk plamki (zespół Irvine’a–Gassa) po zabiegach operacyjnych w obrębie przedniego i tylnego bieguna gałki ocznej jest powikłaniem, które może prowadzić do trwałego upośledzenia widzenia. W leczeniu zazwyczaj stosuje się miejscowo niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz miejscową steroidoterapię. Do tej pory nie opracowano jednoznacznych wytycznych leczenia tego schorzenia. Autorzy badania oceniali skuteczność leczenia za pomocą implantu doszklistkowego z deksametazonem (preparat Ozurdex stosowany off-label).


            Do badania obserwacyjnego zakwalifikowano 12 pacjentów (12 oczu) z rozpoznanym pooperacyjnym obrzękiem plamki. Oceniano ostrość wzroku, ciśnienie wewnątrzgałkowe oraz centralną grubość siatkówki w okolicy dołka w badaniu OCT przed wszczepieniem pierwszego i miesiąc po wszczepieniu ostatniego implantu z deksametazonem. Kolejne implanty wszczepiano w przypadku ponownego pojawienia się płynu śródsiatkówkowego widocznego w badaniu OCT, skutkującego pogorszeniem ostrości wzroku. Średni okres obserwacji wyniósł 14,4 ± 10,6 miesięcy.


            W badaniu zastosowano średnio u jednego pacjenta 2,5 ± 1,6 implantów z deksametazonem. Średnia ostrość widzenia przed pierwszą iniekcją wynosiła 0,74 ± 0,34 w skali logMAR, natomiast średnia centralna grubość siatkówki w dołku – 608 ± 129 µm. Miesiąc po ostatniej iniekcji średnia centralna grubość siatkówki mieściła się w normie we wszystkich badanych oczach. Ostrość wzroku natomiast wynosiła 0,49 ± 0,43 w skali logMAR (p < 0,01). Ośmiu pacjentów wymagało podania więcej niż jednego implantu w celu uzyskania całkowitego ustąpienia obrzęku plamki. U czterech pozostałych zanik obrzęku w plamce utrzymywał się w okresie obserwacji już po wszczepieniu pierwszego implantu. Siedmiu pacjentów wymagało leczenia obniżającego ciśnienie wewnątrzgałkowe.


            Autorzy wykazali, że doszklistkowe implanty z deksametazonem są skuteczną formą terapii w zespole Irvine’a–Gassa. U badanych pacjentów zanik obrzęku plamki korelował z istotną poprawą ostrości widzenia. Ograniczeniem badania jest z pewnością mała grupa badanych pacjentów. W celu poznania dokładniejszej oceny skuteczności tej formy terapii musimy poczekać na większe, randomizowane badanie z grupą kontrolną.

 

Źródło: Klamann A., Böttcher K., Ackermann P. et al.: Intravitreal Dexamethasone Implant for the Treatment of Postoperative Macular Edema. Ophthalmologica. 2016 Dec 3. Artykuł dostępny online.


Oprac. lek. Aleksandra Zgryźniak

Katedra i Klinika Okulistyki UM we Wrocławiu

 

» Konferencje

» Polecamy

Numer bieżący | Opinie ekspertów | Forum kliniczne | Numery archiwalne | Ośrodki okulistyczne w Polsce | Redakcja | Prenumerata | Nowe książki okulistyczne | Konferencje okulistyczne | Książki okulistyczne | Czytelnia | Polityka prywatności | Polityka plików cookies | Księgarnia Górnicki Wydawnictwo Medyczne | Temat miesiąca | Newsletter | RODO w służbie zdrowia | Regulamin publikacji artykułów | Panel Recenzenta