Przegląd Okulistyczny nr 1/2021 

Szanowni Państwo!

Zapraszamy do lektury Nr 1/2021 Przeglądu Okulistycznego w nowym formacie edytorskim.

Zapraszamy do odnowienia prenumeraty!

Redakcja i Wydawnictwo

do pobrania: PO_1-2021_small.pdf

Centralna surowicza chorioretinopatia – diagnostyka i leczenie

Centralna surowicza chorioretinopatia – diagnostyka i leczenie

Central serous chorioretinopathy – diagnosis and treatment

Lek. Anna Werner

Oddział Okulistyczny, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu

Kierownik: lek. Rafał Pławszewski

Streszczenie

Centralna surowicza chorioretinopatia jest chorobą cechującą się surowiczym odwarstwieniem siatkówki sensorycznej w plamce w wyniku przecieku z choriokapilar wtórnie do ogniskowego uszkodzenia nabłonka barwnikowego siatkówki. Choroba ta dotyczy głównie mężczyzn w młodym i średnim wieku (20–50. r.ż.), z większą podatnością na stres. Innymi czynnikami ryzyka są: przyjmowanie glikokortykosteroidów, ciąża, zespół Cushinga, zakażenie Helicobacter pylori, typ osobowości A, bezdech senny. Choroba objawia się paracentralnym mroczkiem w polu widzenia, jak również metamorfopsjami, mikropsją, dyschromatopsją. Częstym objawem zgłaszanym przez pacjentów jest jednostronnie przymglone widzenie centralne. Diagnostyka CSCR obejmuje angiografię fluoresceinową i optyczną koherentną tomografię, w niektórych przypadkach wymagana jest angiografia indocyjaninowa. CSCR ma zwykle postać samoograniczającą się, w większości przypadków dochodzi do spontanicznej samoistnej resorpcji płynu podsiatkówkowego w ciągu kilku miesięcy bez konieczności leczenia. W postaci przewlekłej choroby, gdy czas jej trwania wynosi ponad 4 miesiące, należy rozważyć zastosowanie terapii fotodynamicznej z użyciem zredukowanej do połowy dawki werteporfiny, podprogowej laseroterapii mikropulsowej lub fotokoagulacji laserowej.

Czytaj więcej>>>

Zakrzep żył siatkówki

Lek. Joanna Ukleja
Oddział Okulistyczny, Wojewódzki Szpital Zespolony im. Ludwika Perzyny w Kaliszu
Kierownik: lek. Jacek Urbaniak

Zakrzep żył siatkówki

Retinal vein occlusion

Streszczenie

Zakrzep naczyń żylnych jest drugą co do częstości występowania chorobą naczyń siatkówki. Wyróżniane są dwie postacie: zamknięcie żyły głównej (CRVO) oraz zamknięcie dopływu żyły głównej (BRVO). Stanowi częstą przyczynę pogorszenia widzenia w populacji osób starszych. Nie ma skutecznej metody zapobiegania. Obecna terapia opiera się na leczeniu ewentualnych powikłań (laseroterapia, iniekcje anty-VEGF, iniekcje GKS).

Pacjent z RVO powinien pozostawać pod stałą opieką okulistyczną.

Słowa kluczowe: zakrzep naczyń żylnych, siatkówka, pogorszenie widzenia

Czytaj więcej>>>

Polski Klub Presbiopia 21

Prof. dr hab. n. med. Andrzej Grzybowski
Kierownik Katedry Okulistyki, Uniwersytet Warmińsko-Mazurski, Olsztyn
Kierownik Instytutu Okulistycznych Badań Naukowych, Fundacja Okulistyka 21, Poznań

Powstanie Klubu Presbiopia 21

Polski Klub Presbiopia 21 powstał w kwietniu 2016 r. w Poznaniu z mojej inicjatywy. Impulsem do stworzenia pierwszej w Polsce grupy ekspertów zajmujących się presbiopią była opinia o braku dostępu do wysokiej jakości wiedzy z zakresu nowoczesnych metod korekcji presbiopii. Grupa kilkudziesięciu polskich i zagranicznych ekspertów podjęła wówczas decyzję o powołaniu Klubu oraz zaplanowała kierunki jego rozwoju. Wtedy też zostały powołane komitety naukowe polski i międzynarodowy, które istnieją do dzisiaj (ramka 1).

Czytaj więcej>>>

Przegląd Okulistyczny nr 4/2020 

Szanowni Państwo!

Zapraszamy do lektury Nr 4/2020 Przeglądu Okulistycznego.

W święta Bożego Narodzenia i Nowego Roku składamy serdeczne życzenia wszelkiej pomyślności w życiu osobistym i sukcesów w pracy lekarskiej!

Redakcja i Wydawnictwo

do pobrania: PO_nr_4-2020.pdf

Powikłania po zabiegu cross-linking (CX). Artykuł z PO nr 4-2020

Marcin Smorawski

Klinika Okulistyczna Optegra w Warszawie

Powikłania po zabiegu cross-linking (CXL)

Abstract

The invention of the photochemical reaction which causes the formation of additional covalent bonds in the corneal stroma, increasing its biomechanical resistance, is one of the fundamental discoveries in ophthalmology in recent years and is a breakthrough in the treatment of ectatic corneal diseases. The article describes the most common complications of cross-linking performed in the standard form of the Dresden protocol (with epithelial removal, epi-off cross-linking). Research is currently underway to lessen intra- and postoperative pain, fasten visual rehabilitation and increase ryboflavin penetration into corneal stroma. However, no suitable, with long term proven efficacy, evidence based alternative mode of treatment has been found so far.

Key words: corneal diseases, cross-linking (CXL), complications.

CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Przetoka szyjno-jamista. Artykuł z PO nr 4-2020.

Lek. Justyna Koba-Chowaniec

Oddział Okulistyki, Uniwersytecki Szpital Kliniczny w Opolu

kierownik: dr n. med. Rafał Pławszewski

Przetoka szyjno-jamista

Carotid-cavernous fistula

Streszczenie

Przetoka szyjno-jamista jest zaburzeniem grożącym całkowitą utratą wzroku. Ważne są odpowiednia diagnostyka oraz zaangażowanie interdyscyplinarnego zespołu specjalistów. Zespół taki powinni tworzyć okulista, radiolog oraz neurochirurg. Przetoka wymaga różnicowania z innymi częściej występującymi chorobami, przebiegającymi z podobnymi objawami. Ustalenie prawidłowego rozpoznania jest niejednokrotnie utrudnione. Objawy urazu twarzoczaszki niejednokrotnie nakładają się na obraz kliniczny przetoki, maskując patologię naczyniową. Dlatego tak ważne jest, aby okulista potrafił rozpoznawać tę podstępnie przebiegającą chorobę.

Słowa kluczowe: przetoka szyjno-jamista, zatoka jamista, wytrzeszcz tętniący, uraz twarzoczaszki, cyfrowa angiografia subtrakcyjna

CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Rozwój widzenia i ocena funkcjonowania wzrokowego dziecka w wieku 0–3 lat. Artykuł z PO nr 4 2020 r.

Maja Urzędowska

Zakłady Optyczne

Ziko Optyk w Krakowie

Rozwój widzenia i ocena funkcjonowania wzrokowego dziecka w wieku 0–3 lat

Development of vision and assessment of visual functioning in children at the age 0–3

Streszczenie

W prezentowanym artykule zostały kompleksowo opisane rozwój widzenia oraz kolejność pojawiania się funkcji wzrokowych i zachowań kierowanych wzrokiem w pierwszych latach życia dziecka; od narodzin do 3. r.ż. Omówiono subiektywne i obiektywne metody rozpoznawania nieprawidłowości funkcjonowania wzrokowego, wymagających specjalistycznego wsparcia w okresie wczesnego dzieciństwa.

Słowa kluczowe:rozwój widzenia, funkcje wzrokowe, zachowania kierowane wzrokiem, ocena funkcjonowania wzrokowego

CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Farmakoterapia w leczeniu wczesnych stadiów retinopatii cukrzycowej – przypadki pacjentów. Artykuł z PO nr 3-2020 r.

Pharmacotherapy in the treatment of early stages of diabetic retinopathy – case reports

Marta Misiuk-Hojło¹, Rafał Jędrzejczyk², Marta Wodzisławska¹

1 Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

2 Wojewódzki Ośrodek Medycyny Pracy, Zachodniopomorskie Centrum Leczenia i Profilaktyki w Szczecinie

Streszczenie

Retinopatia cukrzycowa stanowi obecnie według statystyk WHO najczęstszą przyczynę ślepoty wśród osób aktywnych zawodowo w krajach rozwiniętych. Wczesne rozpoznanie oraz odpowiednio wcześnie wdrożona laseroterapia i farmakoterapia może w ponad 90% przypadków uchronić pacjenta przed utratą wzroku. Stosowanie antyoksydantów, zwykle pod postacią suplementów diety, stanowi istotne wsparcie w prewencji rozwoju dalszych stadiów retinopatii cukrzycowej.

Słowa kluczowe: retinopatia cukrzycowa, leczenie retinopatii, antyoksydanty.

Abstract
According to WHO statistics, diabetic retinopathy is currently the most common cause of blindness among working people in developed countries. Early diagnosis and instantly implemented laser therapy and pharmacotherapy may, in over 90% of cases, protect from blindness. The use of antioxidant products, usually in the form of dietary supplements, is a significant support in preventing the development of further stages of diabetic retinopathy.

Key words: diabetic rethinopathy, treatment of rethinopathy, antioxidants.

CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Leczenie stanu zapalnego szansą na zwiększenie skuteczności postępowania w zespole suchego oka

Prof. dr hab. n. med. Marta Misiuk-Hojło, dr n. med. Natalia Zdebik

Katedra i Klinika Okulistyki Uniwersytetu Medycznego im. Piastów Śląskich we Wrocławiu

Streszczenie

Zespół suchego oka jest chorobą uwarunkowaną wieloczynnikowo, ale aktualnie uważa się, że to właśnie proces zapalny jest kluczowym mechanizmem w jego patogenezie. Utrata homeostazy filmu łzowego, jego niestabilność i hiperosmolarność, dysfunkcja gruczołów Meiboma oraz stymulacja reakcji zapalnej, która prowadzi do uszkodzenia powierzchni gałki ocznej, uruchamiają mechanizm błędnego koła. Leczenie przeciwzapalne staje się nie tylko istotnym, ale koniecznym elementem terapii. Stosowanie glikokortykosteroidów (GKS), stanowiących dotychczas leczenie pierwszego rzutu, ma istotne ograniczenia (opóźnienie nabłonkowania, wzrost ciśnienia wewnątrzgałkowego, zaostrzenie infekcji). Obiecujące wydaje się zastąpienie ich niesteroidowymi lekami przeciwzapalnymi (NLPZ), takimi jak pranoprofen, który ma podobną siłę działania jak fluorometolon, ale korzystniejszy profil bezpieczeństwa. W leczeniu komponenty zapalnej zespołu suchego oka stosowane są również cyklosporyna i lifitegrast.

Słowa kluczowe: zespół suchego oka, leczenie przeciwzapalne, niesteroidowe leki przeciwzapalne.

Abstract

Dry eye syndrome is a multifactorial disorder, but it is currently believed that the inflammatory process is a key mechanism in its pathogenesis. The loss of tear film homeostasis, its instability and hyperosmolarity, dysfunction of the Meibomian glands and stimulation of the inflammatory reaction leads to damage of the eye surface and causing a mechanism leading to a vicious circle. Anti-inflammatory treatment is not only an important but also necessary element of therapy. The use of steroids, which has been described as the first-line treatment to date, has significant limitations (epithelial delay, increase of intraocular pressure, exacerbation of infection). It seems promising to replace the steroids with non-steroidal anti-inflammatory drugs (NSAIDs) such as pranoprofen, which has similar potency to fluorometolone, but a more favorable safety profile. Ciclosporin and lifitegrast are also used to treat the inflammatory components of dry eye syndrome.

Key words: Dry eye syndrome, inflammantory treatment, nonsteroidal anti-inflammantory drugs.

CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Alergiczne zapalenia powiek

Prof. dr hab. n.med. Andrzej Grzybowski

Streszczenie

Alergiczne zapalenie powiek stanowi ważny problem kliniczny o rosnącym znaczeniu. Zapalenie powiek może być elementem obrazu klinicznego w różnych alergicznych chorobach oka. Może też dominować, jak to ma miejsce w przypadku kontaktowego zapalenia powiek. Znaczenie tego schorzenia rośnie ze względu na coraz większą liczbę substancji stosowanych w kosmetykach do skóry twarzy i powiek oraz pielęgnacji rzęs.

Słowa kluczowe: okulistyka, alergiczne zapalenie powiek, kontaktowe zapalenie skóry

Abstract

Allergic dermatitis of the lids and allergic blepharitis are important clinical problem of rising significance. Blepharitis and lid dermatitis are common elements of clinical picture of different allergic ocular disorders. In allergic contact dermatitis the inflammation of the eyelid predominates. The importance of this disorder increases because of rising number of different substances used in cosmetics for face and periocular skin and eyelashes care.

Key words: ophthalmology, allergy of the eye, contact dermatitis

CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Covid 19

COVID-19

Wybrane wytyczne opracowane przez Centra Kontroli i Prewencji Chorób i Światową Organizację Zdrowia

 Tłumaczenie i opracowanie:

  lek. med. Michał Karaszewski

  Wydział Nauk o Zdrowiu UM we Wrocławiu

  Poradnia Okulistyczna NZOZ "Przychodnia Kosmonautów"

Amerykańska Akademia Okulistyki (AAO – American Academy of Opthalmology) dzieli się ważnymi, specyficznymi dla okulistyki informacjami, dotyczącymi nowego koronawirusa, zwanego koronawirusem 2, powodującego zespół ostrej ciężkiej niewydolności oddechowej (SARS-CoV-2), który był wcześniej znany pod tymczasową nazwą 2019-nCoV. Wysoce zakaźny wirus może powodować ciężką chorobę dróg oddechowych znaną jako COVID-19.

Głównym autorem tej strony jest James Chodosh, MD, MPH, przy pomocy Gary’ego N. Holandii, MD i Stevena Yeh, MD.

Co trzeba wiedzieć

• Liczne doniesienia wskazują, że wirus może powodować zapalenie spojówek i być transmitowany przez kontakt aerozolu ze spojówką.

• Pacjenci, którzy zgłaszają się do okulisty z powodu zapalenia spojówek, mający również gorączkę i objawy oddechowe, w tym kaszel i duszność, i którzy niedawno podróżowali za granicę, szczególnie w obszary o znanych ogniskach epidemii (Chiny, Iran, Włochy, Japonia i Korea Południowa), lub mający w rodzinie osoby, które niedawno wróciły z jednego z tych krajów, mogą stanowić przypadki COVID-19.

• Akademia i urzędnicy federalni zalecają ochronę jamy ustnej, nosa i oczu, podczas opieki nad osobami potencjalnie zakażonymi wirusem SARS-CoV-2.

• Wirus, który powoduje COVID-19, jest z wysokim prawdopodobieństwem wrażliwy na te same środki dezynfekcyjne na bazie alkoholu i wybielaczy, które okuliści powszechnie używają do dezynfekcji narzędzi okulistycznych oraz mebli gabinetowych. Aby zapobiec transmisji SARS-CoV-2, zaleca się stosowanie przed każdym kontaktem z pacjentem i po nim tych samych metod dezynfekcji, które dotychczas stosowano w zapobieganiu gabinetowemu rozprzestrzenianiu się innych patogenów wirusowych.
  
  CZYTAJ WIĘCEJ>>>

Retinopatia Wcześniaków

2020-03-02

Retinopathy of prematurity, ROP

Streszczenie

Retinopatia wcześniaków (ang. retinopathy of prematurity, ROP) jest schorzeniem niedojrzałej siatkówki u dzieci urodzonych przedwcześnie, u podłoża którego leżą patologiczne procesy prowadzące do powstania proliferacji naczyniowowłóknistych w siatkówce i w ciele szklistym. Te z kolei mogą spowodować trakcyjne odwarstwienie siatkówki, co może prowadzić do ślepoty. Istnieje szereg czynników mających wpływ na rozwój choroby, z których najważniejsze to: mała urodzeniowa masa dziecka i niski wiek ciążowy. Klasyfikacja stopnia nasilenia zmian w narządzie wzroku w przebiegu retinopatii wcześniaków została opracowana przez Międzynarodowy Komitet Do Spraw Retinopatii Wcześniaków (ang. ICROP). ROP dotyczy głównie dzieci urodzonych do 33. tygodnia ciąży i z masą ciała mniejszą niż 1500 g. Wysiłki kliniczne koncentrują się na optymalizacji badań przesiewowych i dalszych kontroli wcześniaków oraz wdrażania odpowiedniego leczenia, w celu zmniejszenia ryzyka pogorszenia lub utraty widzenia

Retinopatia Wcześniaków

Retinopatia wcześniaków (ang. retinopathy of prematurity, ROP) jest chorobą wazoproliferacyjną siatkówki, występującą u dzieci przedwcześnie urodzonych, z bardzo niską masą urodzeniową, u których naczynia siatkówki nie są jeszcze w pełni rozwinięte. Nieprawidłowemu unaczynieniu towarzyszy rozrost tkanki łącznej, prowadzący do powstania patologicznych proliferacji naczyniowo-włóknistych w siatkówce i w ciele szklistym. W efekcie tych patologicznych procesów zachodzących w niedojrzałej siatkówce może rozwinąć się ciężkie powikłanie retinopatii wcześniaczej, jakim jest trakcyjne odwarstwienie siatkówki, często prowadzące do ślepoty, pomimo leczenia za pomocą laserokoagulacji siatkówki oraz podawania iniekcji doszklistkowych inhibitorów VEGF. Wzrost liczby zachorowań wynika w dużej mierze z postępu neonatologii, która pozwala na utrzymanie przy życiu dzieci urodzonych przedwcześnie, nawet tych ze skrajnie niską masą urodzeniową. Efektem tego jest wzrastająca liczba retinopatii wcześniaczych niemowląt, oraz dzieci, które muszą zostać poddane badaniom przesiewowym w kierunku ROP. 

CZYTAJ WIĘCEJ...

Pro memoria Profesor Jacek J. Kański

Farmakoterapia jaskry NOWOŚĆ!

W grudniu 2018 roku ukaże się najnowsze wydanie książki pod redakcją prof. Marty Misiuk-Hojło pt. "Farmakoterapia jaskry". 

Autorzy:

Małgorzata Mulak: Absolwentka Wydziału Lekarskiego Wydziale Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, gdzie uzyskała specjalizację z zakresu okulistyki, a w 1997 r. obroniła pracę doktorską. Od 2006 roku pełni funkcję kierownika Poradni Jaskrowej.

Dorota Szumny: Studia na Wydziale Lekarskim Akademii Medycznej we Wrocławiu. W 2012 r. obroniła pracę doktorską. Adiunkt w Katedrze i Zakładzie Farmakologii Akademii Medycznej we Wrocławiu oraz w Poradni Jaskrowej Kliniki Okulistyki UM we Wrocławiu.

Patrycja Krzyżanowska-Berkowska: Ukończyła studia medyczne na Wydziale Lekarskim UM we Wrocławiu. W 2004 roku uzyskała specjalizację z okulistyki obroniła prace doktorską. Od 2009 r. pracuje w Katedrze i Klinice Okulistyki na stanowisku adiunkta i ordynatora Oddziału Okulistyki Dziecięcej.

Podręcznik  jest nie tylko kompendium leków przeciw jaskrowych, ale przedstawia całe spektrum współczesnych metod leczenia farmakologicznego oraz zasad racjonalnej i nowoczesnej farmakoterapii jaskry. W tym wydaniu Farmakoterapii jaskry podjęto też aspekty stosowania środków konserwujących i addycyjnych w lekach przeciwjaskrowych. Drugie wydanie przybliża też zagadnienia związane z nowymi lekami będącymi w stadium badań klinicznych oraz z leczeniem środkami alternatywnymi.

Innowacyjność we wczesnej diagnostyce jaskry

Janusz Czajkowski, Krystyna Czechowicz-Janicka

Instytut Oka w Warszawie

Streszczenie: Autorzy przedstawiają rozwój doskonalenia jak najwcześniejszego rozpoznawania jaskry. Pokrótce omawiają poszczególne badania, które wprowadzano. Metody te zaliczane były do wczesnej diagnostyki jaskry, dopóki nie pojawiły się nowe, dokładniejsze, dające możliwość wychwycenia jeszcze wcześniejszych zmian zachodzących w tym grożącym utratą wzroku schorzeniu, jakim jest jaskra.

zobacz więcej

RODO w służbie zdrowia wywiad z radcą prawnym Piotrem Grzelczakiem z Kancelarii Prawnej GFP Legal-zajawka

Piotr Grzelczak,

radca prawny, specjalista z zakresu ochrony danych osobowych i wdrożeń RODO

partner w Kancelarii GFP Legal (www.gfplegal.pl)

RODO w służbie zdrowia

wywiad z radcą prawnym Piotrem Grzelczakiem z Kancelarii Prawnej GFP Legal

W ostatnim czasie sporo mówi się o problemach w służbie zdrowia związanych z wprowadzeniem przepisów RODO, czyli Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE. Wątpliwości związane ze stosowaniem przepisów rozporządzenia postaram się wyjaśnić w rozmowie z radcą prawnym Piotrem Grzelczakiem z Kancelarii Prawnej GFP Legal z Wrocławia.

czytaj więcej: czytaj więcej